Nhiều phụ huynh quan tâm đến phương pháp dạy học toán ở tiểu học có sự thay đổi như thế nào so với chương trình cũ. Bài viết dưới đây sẽ giúp giải đáp thắc mắc này và đưa ra hướng đi tốt nhất về toán cho trẻ em tiểu học để phát triển tư duy toán học cho con bạn.
Table of Contents
Tổng quan về nội dung môn toán tiểu học hiện nay
Từ năm 2018, Bộ Giáo dục đã ban hành nhiều văn bản quy định việc điều chỉnh việc dạy và học toán cho học sinh tiểu học. Đặc biệt, tại lịch số 32/2018/TT – BGDĐT ngày 26/12/2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ việc tổ chức dạy và học toán ở tiểu học được chia làm 2 giai đoạn như sau:
- Giai đoạn giáo dục cơ bản: Đây là giai đoạn trẻ bắt đầu được làm quen với Toán học với những khái niệm, công thức cơ bản, để trẻ có thể hiểu được những kiến thức cơ bản và vận dụng toán học vào đời sống thực tế.
- Giai đoạn giáo dục định hướng: Giai đoạn này cần cập nhật phương pháp dạy học toán ở lớp tiểu học, giúp trẻ hiểu rõ vai trò của toán học và ứng dụng của toán học trong định hướng nghề nghiệp sau này. Trẻ cần có kỹ năng toán học để học độc lập và giải quyết các vấn đề trong toán, sách và cuộc sống.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cho rằng cần đẩy mạnh việc nghiên cứu nội dung toán học trong sách, ít lý thuyết và nhiều ứng dụng thực tế. Ngoài ra, cũng cần chú trọng việc tích hợp các nội dung cơ bản trong dạy học toán ở tiểu học gồm: số và đại số, thống kê và xác suất, hình học và đo lường.
Cần kết hợp lý thuyết và thực hành trong phương pháp dạy học toán ở tiểu học. Trẻ nên tổ chức và tham gia các trải nghiệm như sáng tạo các bài toán độc lập, học và chơi trong các vòng tròn toán học, các cuộc thi toán và thậm chí khuyến khích trẻ tham gia vào các dự án ứng dụng toán học vào đời sống thực tế,…
Chương trình giáo dục toán tiểu học mới tập trung vào việc nâng cao kiến thức toán học và tư duy sáng tạo cho trẻ nhằm giúp các em áp dụng những phương pháp hay nhất trong việc áp dụng kiến thức vào cuộc sống. Giáo viên và phụ huynh có thể tham khảo thêm các sách giáo khoa về phương pháp dạy học toán ở tiểu học.
Tổng hợp các phương pháp dạy học toán ở tiểu học truyền thống và hiện đại
Phương pháp dạy học toán tiểu học truyền thống
Trước đây, toán học được dạy theo phương pháp truyền thống, thường sử dụng kết hợp các phương pháp sau:
Phương pháp thuyết trình
Thuyết trình là cách dùng từ ngữ để giải thích, diễn giải và trình bày cho học sinh. Phương pháp này thường được sử dụng để tổ chức thông tin nhằm dạy những thông tin mới, giải quyết vấn đề hoặc ôn tập các chương, phần. Ưu điểm của phương pháp thuyết trình là cung cấp một lượng lớn nội dung thông tin trong thời gian ngắn, giúp giáo viên chủ động lập kế hoạch học tập và điều chỉnh thời gian học tập.
Khi sử dụng phương pháp thuyết trình trong dạy học toán cho học sinh tiểu học, giáo viên cần có dẫn chứng khoa học, cách diễn đạt dễ hiểu, có hệ thống để học sinh nghe, hiểu và thực hành tốt.
Tuy nhiên, phương pháp truyền đạt cũng có nhiều nhược điểm: học sinh tiếp cận thông tin một cách thụ động, vì qua lời nói của giáo viên, học sinh dễ bị nhàm chán trong giờ học. Hiện nay, phương pháp phân tích ít được sử dụng trong dạy học toán tiểu học. Nếu bắt buộc phải sử dụng, giáo viên nên kết hợp với các phương pháp khác hoặc ít nhất là dành ít thời gian nhất cho bài học.
Phương pháp giảng giải minh hoạ
Là phương pháp kết hợp giữa việc sử dụng từ ngữ để giải thích nội dung và sử dụng hình ảnh, sơ đồ để giúp học sinh hiểu được vấn đề. Phương pháp này có ưu điểm là kích thích hứng thú học tập của học sinh, giúp các em tập trung, hiểu và ghi nhớ thông tin tốt hơn. Tuy nhiên, khi sử dụng PPDH mẫu trong dạy học toán ở tiểu học, giáo viên cần chú ý hơn đến việc giảm bớt thông tin, hình ảnh. Phương pháp này cũng có nhược điểm là học sinh còn thụ động, không phát huy được tính chủ động trong bài học.
Phương pháp gợi mở vấn đáp
Phương pháp gợi mở vấn đáp là một phương tiện diễn đạt thông tin nhưng chưa đầy đủ, gợi ý trẻ có thể tự mình tiếp thu bài học. Cách tiếp cận này chủ yếu sử dụng các câu hỏi tích hợp, đưa ra các vấn đề để học sinh tìm hiểu và rút ra kết luận chuẩn mực. Phương pháp này có nhiều ưu điểm và rất phù hợp cho việc dạy toán ở cấp tiểu học vì nó mang lại môi trường sinh động, khơi dậy sự hứng thú, ham muốn học tập của trẻ.
Đồng thời, thông qua việc tìm ra câu trả lời cho chính mình, trẻ cũng có được sự tự tin và nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, tư duy. Ngoài ra, phương pháp gợi ý còn giúp trẻ tiếp thu thông tin nhanh và ghi nhớ lâu hơn. Ngoài các phương pháp phổ biến ở trên, còn có hai phương pháp quen thuộc hơn ở giai đoạn ban đầu: phương pháp thực hành và phương pháp trực quan.
Khi đánh giá phương pháp dạy học toán truyền thống, các chuyên gia cho rằng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, như:
- Dạy học truyền thống chủ yếu trang bị cho học sinh những thông tin có sẵn trong sách giáo khoa, học sinh tiếp thu thông tin một cách phiến diện.
- Dạy học môn Toán vẫn được định nghĩa theo nghĩa chung.
- Tập trung vào điểm số và thành tích mà bỏ qua mức độ học tập và hiểu biết của trẻ.
- Học sinh ít thực hành, kiến thức không gắn liền với thực hành và được tiếp thu một cách thụ động.
- Nội dung dạy và học toán dựa trên những kiến thức đã có trong sách giáo khoa là nguyên nhân khiến giáo viên và học sinh chưa phát triển được năng lực cá nhân.
- Trong quá trình dạy học, giáo viên là trung tâm, hạn chế khả năng sáng tạo, tư duy của học sinh.
- Bài học chủ yếu diễn ra trên lớp, ít thời gian luyện tập, bài tập về nhà chủ yếu.
Do còn nhiều hạn chế nên phương pháp dạy toán ở bậc tiểu học hiện nay đã có nhiều đổi mới nhằm phát triển khả năng sáng tạo, tư duy của trẻ.
Phương pháp dạy học tích cực môn toán hiện nay
Nền giáo dục hiện nay lấy học sinh làm trung tâm của việc học, phát huy tính tự học, tự sáng tạo và tư duy toán học tích cực của trẻ. Vì vậy, phương pháp dạy học tích cực môn toán hiện nay tập trung vào học sinh, đồng thời hỗ trợ việc vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống, giúp trẻ giải quyết các vấn đề toán học trong đời sống hàng ngày. Đặc biệt, nội dung dạy học tích cực môn toán ở tiểu học kết hợp các phương pháp dạy học sau:
- Phương pháp gợi mở vấn đáp: Chỉ có giáo viên đưa ra thông tin, còn học sinh tự quyết định, nghiên cứu và suy nghĩ để tìm ra thông tin đúng nhất. Phương pháp này được đánh giá cao vì góp phần tạo không khí lớp học sôi nổi, giúp trẻ học tập và rèn luyện khả năng diễn đạt ngôn ngữ, sự tự tin.
- Phương pháp trực quan: Giáo viên sử dụng đồ vật, hình ảnh cụ thể trong lớp để tổ chức các hoạt động giúp trẻ tư duy trừu tượng trong toán học.
- Phương pháp thực hành luyện tập: bố trí thời gian thực hành và bài tập về nhà chiếm khoảng 50% thời gian trên lớp. Việc sử dụng thường xuyên phương pháp này giúp trẻ học tập, rèn luyện và hiểu bài tốt hơn.
- Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề: Giáo viên có thể tham khảo việc tổ chức các tình huống để giúp học sinh phát hiện vấn đề và giải quyết một cách chủ động, tự giác. Thông qua hoạt động này, học sinh hiểu bài, làm bài tập và rèn luyện tư duy tốt.
- Phương pháp xây dựng: Giáo viên cho học sinh giải quyết các tình huống nảy sinh dựa trên những thông tin đã thu được. Phương pháp này giúp trẻ vận dụng lý thuyết vào thực tiễn, hình thành khả năng giải quyết các vấn đề toán học trong cuộc sống.
Phụ huynh học toán cùng trẻ
Chương trình dạy và học toán ở trường tiểu học có nhiều đổi mới. Để trẻ học tập tốt hơn, cha mẹ cũng nên tìm hiểu và hỗ trợ trẻ học tập tại nhà. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích mà cha mẹ có thể áp dụng:
Tổ chức giờ học toán cho trẻ
Cha mẹ nên cùng con làm toán trong cuộc sống hàng ngày và thậm chí có thể khuyến khích con tham gia các cuộc thi toán trực tuyến phù hợp với lứa tuổi. Ngoài ra, bé còn có thể tham gia các câu lạc bộ toán học, các dự án nghiên cứu toán học dành cho trẻ em, v.v. Nó giúp trẻ chủ động xem xét thông tin và phát triển các kỹ năng cần thiết như sáng tạo, tư duy, làm việc nhóm.
Hoạt động tương tác và hợp tác trong học toán cùng trẻ
Cha mẹ nên chú ý đến mối quan hệ hai chiều giữa mình và con để trẻ có thể thảo luận, phản biện các bài toán. Phương pháp này giúp trẻ phát triển tốt khả năng ngôn ngữ, tư duy phê phán, sự tự tin, mạnh dạn bày tỏ quan điểm cá nhân. Cha mẹ nên lắng nghe, giải thích và gợi ý để trẻ có thể phân tích vấn đề và đưa ra kết luận đúng đắn. Cha mẹ có thể đưa ra một bài toán sai hoặc giải một bài toán sai để xem trẻ có tính toán đúng không. Thông qua học tập phản biện, trẻ phát triển thế mạnh về sự tự tin và khả năng giải quyết vấn đề, nhưng cha mẹ không nên để nó trở thành một cuộc tranh cãi. Cha mẹ nên đóng vai trò là người trợ giúp và đồng hành cùng con trong học tập.
Khuyến khích trẻ học tập độc lập hơn
Cha mẹ không nên làm bài tập về nhà cho con mà nên để con làm việc đó. Trẻ em nên được khuyến khích tự mình giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Với một bài toán khó, cha mẹ có thể gợi ý cách giải và sau đó để trẻ tự giải. Nó giúp trẻ ghi nhớ thông tin và phát triển các kỹ năng nhận thức, phân tích và tư duy.
Tự đánh giá và cùng điều chỉnh việc học phù hợp nhất cho trẻ
Ngoài việc ôn điểm ở trường, phụ huynh nên dành thời gian để khuyến khích con tự giải một bài toán hoặc trò chuyện với con về những khó khăn, thử thách trong học tập. Trò chuyện với trẻ không chỉ củng cố mối quan hệ gia đình mà còn giúp trẻ biết vấn đề nằm ở đâu và cha mẹ giúp con giải quyết những khó khăn này.
Học toán cùng trẻ thông qua giao tiếp thực tế
Việc học phải gắn liền với cuộc sống và giải quyết các vấn đề của cuộc sống. Vì vậy, cha mẹ không nên ép con làm nhiều bài tập về nhà mà nên tham gia các hoạt động như đi siêu thị, đi chợ, trò chơi mua sắm,… để giúp trẻ đếm tốt.
OneClass Live Tutoring – Học online với gia sư giải toán hàng đầu
Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ học toán online uy tín và chuyên nghiệp, hãy đến với OneClass Live Tutoring. Đây là đơn vị có hơn 70 năm kinh nghiệm giảng dạy và kết hợp các tài nguyên giáo dục phong phú với nền tảng khóa học kỹ thuật số và tiên tiến.
OneClass Live Tutoring là hệ thống giảng dạy một thầy một trò online thực tế đầu tiên, được điều chỉnh nội dung độc quyền dành cho học sinh tiểu học đến trung học nhằm đạt được “việc giảng dạy phù hợp với năng khiếu” thực sự của các em.
Các gia sư giải toán trên nền tảng này phải trải qua một quá trình tuyển chọn nghiêm ngặt – thử giọng, kiểm tra sơ bộ, giảng dạy thử, đào tạo, thực hành và đánh giá. Tất cả giáo viên đều có kinh nghiệm giảng dạy thực tế.
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ: 61 Ngụy Như Kon Tum, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội
- Hotline: 0923168899
- Email: info@oneclass.vn
Trên đây là tổng hợp các phương pháp dạy học toán ở tiểu học giúp giáo viên và phụ huynh hướng dẫn con học toán tốt nhất. Chúng tôi cũng mong rằng phụ huynh sẽ được tiếp cận với những thông tin dạy và học toán mới nhất nhằm giúp trẻ thích nghi và học toán theo một hướng mới.